Volgens de filosoof Plato is muziek de voornaamste drijfveer voor de geest. Naar zijn mening was het doel van muziek aandachtig luisteren en kennis opdoen. Beide doelen van muziek waren deze week ook van belang. Week 2 stond namelijk in het teken van filosofie. Ik kwam online de uitspraak van Plato tegen over muziek. Omtrent het thema filosofie leek het mij leuk om een liedje te koppelen aan de kennis die we per dag hadden opgedaan.
Maandag: ♫ No Judgement – Niall Horan ♫ De les van maandag stond in het teken van oordelen. Er werd vooral focus gelegd op de filosofie van Kant over het smaak oordeel en de filosoof Hannah Arend en haar ideeën. Als voorbereiding op de les moesten we het boek ‘Oordelen’ van Hannah Arend lezen. Dit boek is geïnspireerd op de ideeën van Kant. Hannah schreef het volgende over het smaak oordeel van Kant: “Kant besefte al vroeg dat er iets niet-subjectiefs schuilt in dit zintuig, dat schijnbaar het meest privé is en het meest subjectief”. Volgens hem is smaak iets persoonlijks. Iedereen heeft een ander oordeel over een bepaalde smaak (en tevens ook geur). Dit vind ik een erg interessant concept. Een aantal dagen geleden had ik met mijn oma hetzelfde gesprek. Ik vertelde tijdens het eten dat het eten lekker is, maar mijn oma verbeterde me door te zeggen dat ik het eten lekker vind maar dat dit misschien niet voor iedereen geldt. Bij smaak kan je dus niet een oordeel voor iedereen maken. Volgens Kant kan het smaak oordeel ook bij kunst gelden.
De voorwaarden van Kant voor voor een zuiver smaak oordeel bij kunst:
1. Kunst moet schoon zijn. Hiermee wordt bedoeld dat ik de kunst mooi kan vinden, maar niet per se mee naar huis hoef te nemen. Ik kan er in het moment en misschien thuis achteraf ervan genieten.
2. Volgens Kant gaat kunst om gevoel. Je hoeft kunst niet altijd te begrijpen.
3. Je kan kunst doelbewust maken zonder doel. Dus je kan de drang hebben om een bepaald kunstwerk te maken, maar misschien niet met een bepaald doel in je hoofd.
4. Het moet worden gemaakt volgens het gemeenschapszin, dus naar instemming van anderen.
Deze voorwaarden sluiten gelijk ook weer mooi aan op het begin van de les. Toen de les net was gestart, was het de bedoeling dat we een kunstwerk zouden maken waarbij het niet uitmaakte wat het zou zijn. Wel waren er twee voorwaardes: Je moet het kunstwerk zo goed mogelijk maken en je moet je kunst aan de groep tonen. Waarom de opdracht zo mooi aansloot op de theorie van de les, was omdat we volgens de voorwaarden van Kant doelbewust kunst hadden gemaakt zonder een doel (regel 3). We moesten namelijk iets van kunst maken maar we wisten niet waarom. Daarnaast moesten we de kunst tonen aan de gemeenschap (regel 4). Ten slotte moesten we onze kunst zo goed mogelijk maken. Dit sluit weer mooi aan bij regel 1, omdat de kunst schoon moest zijn. We konden er op het moment van genieten, maar we hoefden onze zelfgemaakte kunst niet per se in huis te hebben. En nu even terug kort naar waarom ik het nummer ‘No Judgement’ heb gekozen. De hele les stond in het teken van het zelf beoordeling van je eigen kunst en leren over de theorie van oordelen. Daarom is een titel van met het woord oordelen erin erg toepasselijk.
Dinsdag: ♫ Right or Wrong – Gregory Page ♫ Voor deze dag vond ik het nummer ‘Right or Wrong’ toepasselijk. Later geef ik hier nog wat nadere uitleg over. We gingen voor deze les het toneelstuk ‘De Vreemdeling’ van Albert Camus voorlezen. Ik las de tekst van Kaliayev voor. Kaliayev was een van de mede- terroristen of juist mede-revolutionair. Kaliayev komt tijdens het verhaal voor een lastig moreel dilemma te staan. Samen met zijn groep zou hij een aanslag plegen op de groothertog van Rusland. Echter, op de dag van de aanslag was de groothertog in aanwezigheid van zijn neefje en nichtje (kinderen). Hierdoor besloot Kaliayev die dag de bom naar de groothertog niet te gooien. Het morele dilemma was dus of Kaliayev wel of niet de bom had moeten gooien op de koets met de groothertog en de kinderen. Hierbij komen we al dichterbij het nummer ‘Right or Wrong’. In deze situatie was het namelijk de vraag of Kaliayev goed of juist fout had gehandeld.
Stepan: “De partij had je opgedragen de groothertog te doden.”
Kaliayev: “Dat is ook zo. Maar ze had me niet opgedragen kinderen te vermoorden.”
Voinov: “Ik weet het niet. Ik geloog dat ik hetzelfde gedaan had als Yanek. Maar ik ben niet zeker van mezelf.”
Dora: “Ik was weggelopen net als Yanek. Ik kan anderen toch niet aanraden wat ik zelf nooit zou doen.”
Dora: “Wacht. Stepan, zou jij met open ogen zo maar, op een kind kunnen schieten.”
Stepan: “Ik zou het doen op bevel van de partij.”
Zoals je uit dit citaat van het toneelstuk kon lezen werd er ondanks de onmenselijke daad (iemand vermoorden) wel nagedacht of uit het goed of fout is om daarbij ook kinderen te vermoorden. Bijna iedereen van de groep was er mee eens dat ze hetzelfde zouden hebben gehandeld als Kaliayev. Echter, uit het gesprek merkte je dat Stepan een andere opvatting had. Stepan was van mening dat hij wel de groothertog en de kinderen zou hebben vermoord op bevel van de partij. Er wordt dus ondanks de ernstigheid van de zaak onderscheid gemaakt tussen goed en fout. Een ander voorbeeld zou kunnen zijn of de moord op de groothertog dus goed of fout was. Volgens de denkwijze van de terroristen / revolutionairen was de groothertog het symbool van onderdrukking. Door de groothertog leed een grote groep Russen enorme honger.
Stepan: “Omdat Yanek die twee kinderen niet gedood heeft, zullen duizenden Russische kinderen nog jaren van de honger sterven. […] Er zijn geen grenzen! De waarheid is dat jullie niet in de revolutie geloven. Jullie geloven er niet in. Als jullie er volkomen, compleet in zouden geloven, als jullie er zeker van zouden zijn dat wij door onze offers, onze overwinningen een Rusland op kunnen bouwen, bevrijd van tirannie, een stuk vrij land, dat ten slotte de hele aarde zal beslaan. Als er voor jullie geen twijfel aan bestaat of de mens zou dan bevrijd zijn van zijn heersers en zijn vooroordelen en zelf de hemel durven tarten als de werkelijke goden, wat zouden jullie dan bekommeren om de dood van twee kinderen?”
In de quote hierboven lees je Stepan die vertelt over de situatie in Rusland en daarmee ook het doel van de groep terroristen laat doorschemeren. De groep mensen wilde een revolutie starten, omdat Rusland bestuurd zou zijn door tirannie en duizenden mensen stierven van de honger. In dit geval klinkt het vermoorden van de tiran, de groothertog, niet geheel fout. Zo’n slecht mens zou toch niet over een stuk land mogen heersen. Echter, later in het stuk lees je dat de groothertogin iets heel anders over de groothertog zijn handelen verteld.
Groothertogin: “Waarom? ‘t Is waar. Weet jij wat hij deed, twee uur voordat hij doodging? Hij sliep. In een makkelijke stoel met zijn benen op een andere stoel… net als altijd. Hij sliep – en jij stond op hem te wachten in de ie wrede avond. Je bent jong. Je kunt niet slecht zijn. […] Ken je ze? Mijn nichtje heeft geen goed hart. Ze wil niet zelf haar aalmoezen aan de arme mensen brengen. Zij is bang om ze aan te raken. Is dat slecht? Zij zijn slecht. Hij hield tenminste van boeren. Hij dronk samen met ze. En jij hebt hem gedood. Dan ben jij slecht. De wereld is leeg…”
Je kan in dit citaat van de groothertogin lezen dat zij de groothertog helemaal niet als slecht mens zag. De groothertogin laat je juist denken dat de moord op de groothertog een foute daad was, dat de groothertog echt van zijn volk hield. Hierdoor lijkt zijn moord heel erg fout te zijn en is Kaliayev (ook volgens de groothertogin) een slecht mens. Wat je dus uit dit toneelstuk kan meenemen is dat er eigenlijk niet een goed of fout bestaat. Een bepaalde gebeurtenis / handeling kan op een moment erg goed lijken, maar achteraf juist heel fout zijn, of juist andersom.
Woensdag: ♫ Island Of Dreams – The Seekers ♫ Opnieuw heb ik dit nummer niet voor niks gekozen. Het was namelijk vandaag de bedoeling dat we onze eigen samenleving zouden vormgeving, omdat we zogenaamd als groep gestrand zouden zijn op een onbewoond eiland met kans op overleving. Ik kom nu alweer gelijk terug op titel van mijn gekozen nummer. Eigenlijk zou ons eiland een soort droomeiland moeten worden. We konden immers zelf helemaal kiezen hoe onze samenleving eruit zou gaan zien. We hadden het heft in onze eigen handen. Echter, het bleek achteraf best lastig te zijn om een goed ‘droom’ eiland vorm te geven. Zo moet je rekening houden met de politieke vorm; wordt het eiland een democratie of zouden allemaal op ons eigen houtje moeten overleven. Heel veel verschillende manieren van leven hadden we bedacht. Zo dachten we eerst aan een soort raad van vier mensen te vormen die beslissingen zouden maken over de groep. Op deze manier zou niet een enkele persoon aan de macht zijn. Ook was een idee om iedereen in duo’s te laten leven, maar dit kon ook weer tot onderlinge rivaliteit zorgen. Daarnaast was er natuurlijk ook eventuele strafrecht nodig. Dit wilden wij oplossen door middel van groepstherapie bij kleine incidenten en persoonlijke straffen bij grotere zaken. Verder waren er nog veel andere dingen waar we over na moesten denken, bijvoorbeeld eventuele kinderen of nog een groep gestrande mensen. Al met al is een droomeiland maken toch lastiger dan je in eerste instantie zou denken, maar zeker niet geheel onmogelijk.
Donderdag: ♫ Her – The American Dawn ♫ Dit nummer vond ik enorm toepasselijk voor de film ‘Her’ die we als voorbereiding van het gastcollege van vandaag moesten kijken. Als eerste zou ik graag willen refereren naar de lyrics van dit nummer:
Her – The American Dawn:
♪ If you don’t want me. Why’d do you steal my heart? Coast to back country. No matter where you are. When the sun comes up, I’ll be thinking of you. When the sun goes down, I’ll be drinking for two. You love me a little, you lie and then. You love me a little more than I love you all over again. And again and again and again and again. ♪
Zoals je kan lezen is de ik-persoon van dit nummer in een enorm gecompliceerde relatie met zijn geliefde. Dit geldt ook voor de hoofdpersoon Theodore van de film ‘Her’. De film kan namelijk gezien worden als een liefdesfilm over de relatie tussen Theodore en zijn online robot Samantha. Al door het feit dat Samantha een online robot is, is de relatie tussen de twee ‘personen’ enorm ingewikkeld. Tijdens de film merk je dat Samantha enorm graag een levend wezen wilt zijn. In zekere wijze lukt dit door de film heen. Zo ontwikkeld Samantha bijna levensechte gevoelens en emoties. Al merk je dat op sommige momenten Samantha voor Theodore net echt begint te lijken, blijft Theodore toch bewust van het feit dat Samantha een OS-robot is. Naarmate het einde van de film beginnen de mooie momenten van hun relatie voor Theodore steeds meer te vervagen. Hij komt er bijvoorbeeld achter dat Samantha met meerdere mensen / robots een ‘relatie’ heeft. Dit feit schaad de relatie tussen beide enorm. Hierbij wil ik ook weer graag terug verwijzen naar de lyrics van het nummer, omdat daar het volgende wordt gezongen: ♪ You love me a little, you lie and then ♪. Uit deze lyrivs kan je lezen dat de ik-persoon wordt voorgelogen ondanks dat zijn geliefde van hem houdt. Dit gebeurd dus ook bij Theodore. Ik heb dit nummer niet alleen gekozen vanwege de overeenkomende lyrics met de film. De titel van het nummer heeft de zelfde titel als de film. Dat was ook een reden waarom ik dit nummer had gekozen.
Bronnen:
- Oordelen – Hannah Arend
- Informatie van de PowerPoint van Marinke Marcelis
- De Vreemdeling – Albert Camus
- Her – The American Dawn